Rampen zijn bepalend geweest voor de geschiedenis van Nederland. Denk bijvoorbeeld aan de Sint-Elisabethsvloed in 1421, toen mensen, dieren en dorpen verdronken. Het landschap veranderde voorgoed. Of aan de Bijlmerramp in 1992, toen een vliegtuig neerstortte in de Bijlmermeer. Er ging een schokgolf door het hele land.
De publieke reactie op rampen volgt opvallend vaak eenzelfde stramien, al zijn er natuurlijk ook verschillen. Al eeuwenlang zoeken burgers in tijden van rampspoed houvast in culturele en religieuze rituelen. Ze organiseren liefdadigheidsactiviteiten, benefietconcerten en herdenkingen. De media sturen steeds meer de waarneming en publiceren sensationele verhalen over slachtoffers, vorstelijk bezoek en wonderbaarlijke reddingen. Ze wijzen oorzaken en schuldigen aan.
Dit rijk geïllustreerde boek laat zien hoe de Nederlandse samenleving direct en praktisch reageert op rampen en hoe ze daarna voortleven in de culturele herinnering. Schilderijen, monumenten, boeken, documentaires en films dragen kennis én mythes over op volgende generaties. Van de Sint-Felixvloed in 1530 tot de Watersnoodramp in 1953, van de Delftse donderslag in 1654 tot de vuurwerkramp in Enschede in 2000 en van de middeleeuwse pestepidemieën tot de recente coronapandemie.

Lotte Jensen is hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze doet onderzoek naar nationale identiteitsvorming, rampverwerking, Nederlandse letterkunde en geschiedenis. Ze publiceerde onder meer Verzet tegen Napoleon en Wij en het water. Een Nederlandse geschiedenis. Met Rick Honings schreef ze de literatuurgeschiedenis Romantici en revolutionairen. Literatuur en schrijverschap in Nederland in de 18de en 19de eeuw.